با گسترش آپارتمان‌نشینی تمایل به استفاده از فضاهای باز و وقت‌گذرانی در آن‌ها بیشتر شده است؛ با این وجود، فضاهای اختصاصی در خانه و محل کار همچنان طرفداران خاص خودش را دارد. افرادی که در خانه‌هایی با فضای بزرگ زندگی می‌کنند و یا در محل کار یکسره مشغول فعالیت هستند، بیشتر به اهمیت فضاهای اختصاصی واقف هستند. راه‌های زیادی برای تقسیم فضاهای بزرگ در خانه و محل کار وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به ماس وال یا همان دیوار خزه‌ای، فرش و نظایر آن اشاره کرد.
برخی تصور می‌کنند که برای تقسیم‌بندی فضاهای مختلف حتما باید دیوار یا مرز مشخصی وجود داشته باشد؛ در حالی که برای تقسیم محیط نیازی به دیوارچینی و مسائل این چنینی نیست؛ گاهی با پهن کردن یک فرش یا حتی آویزان کردن ریسه‌ها یا کاربرد ماس وال می‌توان تقسیم‌بندی فضا را به راحتی انجام داد. در ادامه چند ایده برای تقسیم فضای خانه ارائه شده است.
1. استفاده از پارتیشن‌های متحرک
پارتیشن‌های متحرک یکی از محبوب‌ترین و انعطاف‌پذیرترین روش‌ها برای تقسیم‌بندی فضا در خانه یا محل کار هستند. این پارتیشن‌ها در انواع مختلفی از جمله چوبی، فلزی، شیشه‌ای یا حتی پارچه‌ای موجودند و می‌توانند به‌راحتی جابه‌جا شوند. مزیت اصلی آن‌ها این است که نیازی به تغییر دائمی ساختار خانه ندارید و می‌توانید بسته به نیاز خود، فضا را باز یا بسته کنید. برای مثال، اگر می‌خواهید اتاق نشیمن را از فضای غذاخوری جدا کنید، یک پارتیشن متحرک با طرح دلخواه می‌تواند این کار را انجام دهد. علاوه بر این، برخی از این پارتیشن‌ها دارای قفسه یا محفظه‌هایی هستند که می‌توانند به‌عنوان فضای ذخیره‌سازی نیز استفاده شوند. این روش نه تنها کاربردی است، بلکه زیبایی دکوراسیون داخلی را نیز افزایش می‌دهد.
2. استفاده از فرش یا قالیچه
فرش‌ها و قالیچه‌ها ابزارهای ساده اما بسیار مؤثری برای تقسیم‌بندی بصری فضا هستند. با استفاده از یک فرش مناسب می‌توانید بخش‌های مختلف یک اتاق بزرگ را مشخص کنید. به‌عنوان مثال، یک فرش بزرگ زیر میز غذاخوری می‌تواند فضای غذاخوری را از سالن نشیمن جدا کند. همچنین، انتخاب طرح و رنگ مناسب برای فرش می‌تواند حس هماهنگی بین بخش‌های مختلف خانه خلق کند. این ایده به‌ویژه در خانه‌هایی با پلان باز بسیار کاربرد دارد و نیازی به ایجاد دیوار یا مانع فیزیکی ندارد.
3. ایجاد دیوارهای سبز با گیاهان
دیوارهای سبز یا گلدان‌های عمودی یکی دیگر از روش‌های جذاب برای تقسیم‌بندی فضا هستند. با استفاده از گیاهان طبیعی می‌توانید یک دیوار سبز زیبا ایجاد کنید که هم فضا را جدا کند و هم حس طراوت و شادابی به خانه ببخشد. این روش به‌ویژه در آپارتمان‌ها یا خانه‌هایی که فضای باز محدودی دارند بسیار مناسب است. علاوه بر زیبایی، گیاهان می‌توانند کیفیت هوای داخل خانه را نیز بهبود بخشند.
استفاده از ماس وال یا دیوار خزه‌ای زنده نیز یک گزینه جدید و کاربردی برای تفکیک فضای اتاق است. ماس وال، راهی منحصر به فرد برای زیبا کردن طبیعی فضای داخلی محیط‌های بزرگ و تفکیک بندی آن‌ها است. این دیوارها تاسیسات عمودی خلاقانه‌ای هستند که با استفاده از خزه‌های مختلف ساخته می‌شوند. این مدل محصولات خلاف باغ‌های سنتی نیازی به خاک ندارند و از مزایای منحصر به فردی مانند تصفیه هوای طبیعی نیز برخوردارند. با این دیوارها به راحتی امکان تفکیک فضاهای بزرگ وجود دارد.ش
4. استفاده از قفسه‌های کتاب
قفسه‌های کتاب نه تنها کاربردی هستند بلکه می‌توانند به‌عنوان عنصری دکوراتیو نیز عمل کنند. شما می‌توانید از قفسه‌های بلند و باز برای جدا کردن دو بخش مختلف خانه استفاده کنید. مثلاً قفسه‌ای که بین اتاق نشیمن و فضای کار قرار دارد، هم فضایی برای نگهداری کتاب‌ها و اشیای تزئینی فراهم می‌کند و هم حریم خصوصی بیشتری ایجاد می‌کند. این روش به شما امکان می‌دهد تا بدون نیاز به دیوارکشی، فضاهای مختلف را تعریف کنید.
5. استفاده از پرده‌های دکوراتیو
پرده از دیرباز، اولین گزینه برای جداسازی فضا در خانه بود. قسمت پذیرایی و نشیمن یا حتی کمد را به این وسیله جدا می‌کردند. در حال حاضر نیز همچنان، استفاده از پرده در برخی از مکان‌ها کاربرد دارد، اما به شکل امروزی، مدرن و با تنوع بهتر، پرده‌ها جلوه بسیار زیبایی در فضا ایجاد می‌کنند. البته انتخاب نوع پرده و طرح آن هم، خودش مبحث جداگانه‌ای است که اگر به درستی انتخاب نشود، فضا را بزرگ یا کوچک نشان داده و کل دکوراسیون را زیر سوال می‌برد.
6. استفاده از مبلمان چندمنظوره
مبلمان چندمنظوره مانند کاناپه‌های ال شکل یا میزهای کنسولی نیز می‌توانند به تقسیم‌بندی فضا کمک کنند. مثلاً یک کاناپه ال شکل می‌تواند مرزی بین اتاق نشیمن و فضای غذاخوری ایجاد کند؛ البته بدون اینکه نیازی به دیوار باشد. همچنین میزهای کنسولی که پشت کاناپه قرار می‌گیرند، علاوه بر ایجاد مرز بصری، فضایی برای نگهداری وسایل نیز فراهم می‌کنند. این ایده مخصوصاً در خانه‌های کوچک بسیار کاربردی است، زیرا هم‌زمان چندین نیاز را برآورده می‌کند.
7. نورپردازی
نورپردازی نیز به تقسیم‌بندی فضا تا حد زیادی کمک می‌کند. معمولا لوسترها و چراغ‌های آویز، بخش بزرگی از اتاق‌های نشیمن و فضاهای بزرگ محل کار را روشن می‌کنند و در تقسیم‌بندی این مکان‌ها موثر هستند. به عنوان مثال، به منظور تفکیک محل غذاخوری از دیگر قسمت‌های اتاق نشیمن می‌توان با نصب یک لوستر بزرگ در بالای میز ناهارخوری، این بخش را به خوبی از دیگر نقاط اتاق متمایز کرد.
در اینجا باید گفت که هر قسمت از فضای طراحی، نیاز به نور و روشنایی دارد. بنابراین برای هر قسمت نورپردازی جدا در نظر بگیرید و تا جای امکان از لامپ‌های آویز استفاده کنید. هنگام خاموش بودن آویزهای نورانی هم، به نوعی ورود به فضا محدود شده و تفکیک فضایی صورت می گیرد. نکته همیشگی نورپردازی دکوراسیون داخلی این است که از یک منبع نور برای فضا استفاده نکنید، بلکه نورهای جانبی و مختلف در زیبایی محیط موثر است.
8. رنگ‌بندی‌های مختلف
وقتی پلان آزاد است و از کاربری‌های مختلف در کنار هم استفاده می شود، می‌توان رنگ‌ها را چاشنی طراحی کرد و با این روش، ذهن شما تمایزی بین ساعات خواب و کار پیدا می کند. رنگ‌های منتخب، باید از نظر روان‌شناختی، متناسب هر فضا باشد و در حالت کلی، ترکیبی یک‌نواخت ارائه کند. استفاده از رنگ همچنان برای دیوار زیبا است، اگرچه امروزه به خاطر سهولت کار، اجرای کاغذ دیواری متداول است، ولی رنگ‌های متنوع و شاد به همون اندازه زیباست و به راحتی تغییر رنگ و دکور امکان‌پذیر است.
9. استفاده از کمد دیواری
استفاده از کمد دیواری به‌عنوان یک جداکننده، یک روش هوشمندانه برای تقسیم‌بندی فضا در خانه است. کمد دیواری نه تنها به‌عنوان یک جداکننده عمل می‌کند بلکه فضایی برای ذخیره‌سازی وسایل نیز است. این روش به‌ویژه در خانه‌هایی که فضا محدود است، بسیار مفید است؛ زیرا هم‌زمان 2 هدف را برآورده می‌کند: جداسازی فضا و ذخیره‌سازی.
همچنین کمد دیواری می‌تواند بین 2 بخش مختلف خانه مانند اتاق نشیمن و فضای کار قرار گیرد و با طراحی مناسب، به‌عنوان عنصری دکوراتیو نیز عمل کند. مزیت دیگر این روش این است که به‌راحتی قابل جابه‌جایی نیست و بنابراین، یک جداسازی دائمی و پایدار ایجاد می‌کند. با انتخاب طرح و رنگ مناسب کمد دیواری، می‌توانید هماهنگی دکوراسیون داخلی را حفظ و در عین حال، فضاهای مختلف را به‌صورت کارآمد جدا کنید.
دلایل اصلی برای تقسیم‌بندی فضا
در انتها باید گفت که جداسازی فضاها به افراد امکان می‌دهد تا در هر بخش به‌صورت متمرکز و بدون تداخل عملکردها، فعالیت کنند. سه دلیل اصلی برای تقسیم‌بندی فضا عبارتند از: اول، افزایش تمرکز که با جدا کردن فضاهای کاری از فضاهای تفریحی یا استراحت، افراد می‌توانند به‌راحتی بر روی کار خود تمرکز کنند. دوم، بهبود سازمان‌دهی که با استفاده از جداکننده‌ها، هر بخش از خانه یا محل کار به‌صورت مشخص تعریف می‌شود و این باعث می‌شود تا وسایل به‌راحتی در جای خود قرار گیرند.
همچنین باید گفت که با افزایش راحتی و آرامش که با ایجاد حریم خصوصی و جداسازی فضاهای مختلف، افراد می‌توانند در هر بخش به‌صورت دلخواه خود عمل و حس آرامش و راحتی را تجربه کنند. از طرف دیگر، چیدمان فضا بر اساس اصول فنگ‌شویی نیز می‌تواند با ایجاد محیطی آرامش‌بخش، به سلامت روان کمک کند.